بررسی ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث ناشی از کار: یک مطالعه مورد - شاهد

مقدمه و اهداف: خطاهای انسانی عمده ترین علت رخداد حوادث شغلی هستند که عمدتاً به دلیل استرس های شغلی رخ می دهند. ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث حین کار کم تر مورد توجه قرار گرفته و در کارکنان صنایع خودروسازی تا کنون مطالعه ای در این مورد منتشر نشده است. هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث ناشی از کار در کارکنان شرکت خودروسازی سایپا، که یکی از مهم ترین شرکت های مربوطه در کشور و خاورمیانه محسوب می شود، است. روش کار: در این مطالعه 100 فرد دارای سابقه حادثه شغلی طی یک سال قبل از مطالعه به عنوان گروه مورد و 508 نفر فرد فاقد حادثه ی شغلی در همان زمان به عنوان گروه شاهد از میان 6199 نفر کارکنان در معرض خطر حوادث شغلی شرکت سایپا انتخاب شدند. از پرسش نامه ی نمایه ی استرس شغلی بل کیک (belkic occupational stress index: osi) برای سنجش استرس شغلی استفاده و اعتبار داده های مربوطه با استفاده از آزمایش کراتینین، کورتیزول و 17 کتواستروئید ادرار 24 ساعته در گروهی از افراد مورد مطالعه سنجیده شد. انواع عوامل استرس زای شغلی مشخص و نسبت شانس رخداد حادثه ی شغلی در جمعیت مورد مطالعه در ارتباط با استرس شغلی تعیین شد. نتایج: میزان شیوع استرش شغلی در جمعیت شاهد 3/21 درصد و در جمعیت مورد 1/35 درصد بود. مهمترین عوامل استرس زای شغلی فشار زمان (5/78 درصد)، نحوه ی پرداخت و ارزیابی کارکنان (4/56 درصد) وتعامل کارکنان باسایر هم کاران یا ماشین آلات (3/41 درصد) بودند. نسبت شانس رخداد حادثه ی شغلی در گروه در معرضِ استرس بیشتر معادل 2 (حدود اطمینان 95 درصد معادل 2/1 تا 3/3) بود. افراد جوان تر و کارکنان کم تجربه تر بیشتر در معرض استرس شغلی بودند. نتیجه گیری: با توجه به افزایش تولید انبوه خودرو در صنایع خودرو سازی کشور و بالا بودن میزان شیوع استرس شغلی در کارکنان این صنایع، لزوم پرداختن به روش های کنترل و پیشگیری این گونه استرس ها ضروری است. کاهش استرس شغلی کارکنان این صنایع علاوه بر کاهش حوادث شغلی، به میزان حداقل 12 درصد موارد در افزایش رضایت مندی شغلی و بهره وری نیز تأثیر قابل توجهی خواهد داشت. ضمن آن که در کاهش سایر بیماری های شغلی که ارتباط آن ها با استرس های شغلی ثابت شده است نیز مؤثر خواهد بود.